Ülkemiz için henüz çok yeni olan mesleğimizin daha şimdiden çözüm bekleyen çok sayıda sorunu ortaya çıkmıştır.

Bunlar;

1-Bağımsız Denetçi Sayısı:

MAYIS 2017 itibariyle 16.416 kişidir.

denetime tabi firma sayısı ise 6.500 civarındadır

Görüleceği üzere zorunlu denetime tabi firma sayısının 3 katına yakın Bağımsız Denetçi vardır.Bu kişiler geçiş döneminde büyük umutlar ile ciddi ücretler ödeyerek eğitim almış ve keza KGK yada değişik adlarda ödemelerde bulunmuşlardır.

Denetim firmaları ise KAYİK kapsamında lisans almak için 48.000 TL

KAYİK dışında lisans almak için ise 24.000 TL denetim harcı ödemektedirler.

Keza her yıl KAYİK için en az 14.966,70 TL KAYİK dışı için ise 7.468,10 TL harç ödenmektedir.

Denetim firması kurmanın bunlar dışındaki maliyeti ise denetim proğramı en az 6 denetçi için laptop, sörver cihazı, 120 metrekareden az olmayacak büyüklükte ofis, idari personel web sitesi vb. şeyler hesaplandığında ortalama 100.000 TL civarındadır.

Zorunlu denetim dışında kalan sermaye şirketleri için yayınlanması gereken yönetmelik 5 yıl geçmesine rağmen henüz yayınlanmamıştır.

Anılan nedenler ile Kanunun başlangıçtaki çıkış amacına uygun olarak zorunlu denetime tabi mükellef sayısının ivedi olarak artırılması gerekmektedir.

Keza zorunlu denetim dışında kalan firmalara ilişkin yönetmelikte ivedi olarak çıkarılmalıdır.

2-Bağımsız Denetim Şirketi Sayısı:

Mayıs 2017 itibariyle KGK siciline kayıtlı denetim kuruluşu sayısı 235 dir.

Bu firmaların yaklaşık 100 ü KGK öncesinde SPK ya bağlı olarak denetim yapmakta olan firmalar olup, KGK ya akredite olmuşlardır.

KGK döneminde kurulan yeni firma sayısı 135 de kalmıştır.

Bilindiği üzere; Bağımsız Denetim kanun gereği en az 3 asıl 3 yedek Bağımsız Denetçi ile yapılmak zorundadır.

Her ne kadar mevcut durum gereği gelir vergisi mükellefi olarak Bağımsız Denetim yapabilme imkanı olsa da bu firmalarında 3 asıl 3 yedek Bağımsız Denetçi çalıştırma mecburiyetleri bulunmaktadır.

Öte yandan denetlenecek olan firmalar büyük devasa kurumsal yapılar olacağı için karşılarında kendileri gibi kurumsal denetim firmaları görmek istemektedirler.

Onun için Bağımsız Denetçilerin ivedi şirketleşmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte şirketleşmenin önündeki engellerde kaldırılmalıdır.

Keza bağımsız denetimde kalite için zorunlu bireysel denetim yapan kişilerden de denetim firmaları için aranılan zorunlu şartların aranması gerekmektedir

3-Bağımsız Denetim Şirketlerindeki Bağımsız Denetçi Sayısı:

Yukarıda bahsedildiği üzere KGK siciline kayıtlı Bağımsız Denetim Firması sayısı 235 olup, bu firmalardaki ortak ve/veya denetçi olan toplam bağımsız denetçi sayısının da 2.000 civarında olduğu hesaplanmıştır.

Görüleceği üzere organizasyonel bir yapı içinde olup, fiiline bağımsız denetim yapma adına ciddi adımlar atan meslektaş sayışımız yıl sonu itibariyle ön gürülen 16.416 Bağımsız Denetçinin sadece %12 ne tekabül etmektedir.

Diğer meslektaşlarımızın bir beklenti içinde oldukları görülmektedir. Ama bu beklentiye bir nebze cevap verebilecek Gümrük Ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanacak olan yönetmelik ise bir türlü çıkmamaktadır.

4-Denetime Tabi Firma Sayısı

2017 yılı için geçerli olan hadler kapsamında zorunlu bağımsız denetime tabi olan firma sayısı 6.500 civarındadır. Denetçi sayısı ise yıl sonunda 17.000 civarında olacaktır.

Hadler aşağı çekilmediği müddetçe mevcut denetçiler açısından ciddi iş sıkıntısı oluşacaktır.

Öte yandan öteden beri (SPK döneminde de) denetim yapan firmalar mevcut firmaların %70-80 inin denetimini yapmaktadır.

Yeni kurulan firmalar veya bireysel bağımsız denetim yapacakların firma bulması mevcut durumda imkansıza yakındır.

Anılan nedenlerle zorunlu hadlerin ivedi olarak aşağılara çekilmesi gerekmektedir.

AB üyesi ülkelerde bu rakamlar 4 ve 8 milyon Euro olarak uygulanmakta olup, ülkemizde de bu rakamlara uygun düzenlemelerin ivedi yapılmasında fayda vardır.

5- Zorunlu Denetim Kapsamı Dışında Kalan Firma ve Kooperatiflerin Denetimine İlişkin Yönetmelik:

 

BKK kapsamı dışında kalan sermaye şirketlerinin kapanan denetim kurulları yerine görev yapacak Bağımsız Denetçiler ile ilgili yönetmelik kanunun üzerinden 5 yıl geçmiş olmasına rağmen çıkarılmamasının yanında hazırlanan metin konusunda diğer bakanlıkların aksine bağımsız denetçilerden görüş alınmamış olması da mesleğimizin önündeki en büyük engellerden biri olarak durmaktadır.

6-Ücret Tarifesi Yayınlanmamış Olması

İlgili mevzuat ile Bağımsız Denetçilere yüklenilen sorumluluğun boyutlarının oldukça yüksek olmasına rağmen müşteri portföyü oldukça kısıtlanmakta olduğu gibi, KGK tarafından  bir ücret tarifesi yayınlanmamasından dolayı oldukça sıkıntılar yaşanmaktadır.

Malumları olduğu üzere YMM mesleği tek başına icra edilebilirken Bağımsız Denetim mesleği en az 3 asıl 3 yedek denetçi ile icra edilmek zorundadır.

Öte yandan denetlenen firmaya yılda en az 96 saat hizmet verilmesi mecburiyeti uluslararası bir standart olarak karşımıza çıkmaktadır.

YMM ücret tarifesinde Tam Tasdik dışında kalan firmalara verilecek danışmanlıklarda 2015 yılı için saat ücreti 310 TL olarak belirlenmiştir.

Bu durum baz alınacak olursa 96 saat Bağımsız Denetim hizmetinin en az 96X310= 29.760 TL olması gerekmektedir.

Anılan hizmetin en az 3 kişi ile verileceği düşünülerse bu rakam 3 ile çarpılmalıdır. Sonuç olarak danışmanlık sat ücreti baz alındığında bir firmadan en az 29.760X3=89.280 TL Bağımsız Denetim Ücreti alınması gerekmektedir.

Öte yandan YMM ücret tarifesinde Kurumlar Vergisi Beyanname Tasdiki için; 164.480.000 TL cironun üzerindeki firmalar için binde 5 ücret alınacağı hüküm altına alınmıştır. Malumları olduğu üzere zorunlu denetime tabi firmalarda ciro tutarı 100.000.000 TL olup, bu durum baz alınacak olursa ortaya önceki hesaplamalarımızın çok üzerinde bir rakam çıkmaktadır.

KGK tarafından ivedi olarak el atılması gereken konu bu konudur.

YMM kökenli firmalar haksız rekabet yapmakta neredeyse bağımsız denetim işini YMM işini yaptıkları firmalara promosyon olarak vermektedirler.

7-Çalışma Saatleri:

Uluslararası standartlara göre bir denetçinin denetim mesaisi yıllık olarak fazla mesai ile birlikte azami 2.600 saat olarak belirlenmiş olmasına rağmen uygulamada piyasayı ele geçirmekte olan bazı büyük firmaların bu kişi başı mesai saatine uymadıkları görülmektedir.

Bu durum denetledikleri firma sayısı ve KGK ya bildirdikleri Bağımsız Denetçi sayısı kıyası ile kolayca ortaya çıkabilecek bir durumdur.

8- YMM kökenli Bağımsız Denetçi SMMM Kökenli Bağımsız Denetçi Ayrımı:

Çalışma Bakanlığınca yapılan sendikalarla ilgili düzenlemelerde sendikaların denetiminin YMM kökenli Bağımsız Denetçilerce yapılacağı yönünde düzenleme yapılmıştır.

Bu düzenlemede olduğu gibi Bağımsız Denetçiliği YMM ve SMMM  kökenli diye ayırma gibi çalışmaların varlığı mesleğe büyük sıkıntılar yaşatacaktır.

9-Hizmet İçi Eğitim Zorunluluğu:

Geçiş dönemi eğitimlerinden hareketle belge almış tüm meslektaşların fiili denetim uygulamaları, yasal sorumluluklar, hak ve kazanımları konusunda ivedi olarak detaylı eğitimlerden geçirilmesi bir zorunluluk olarak karşımızda durmaktadır.

Öte yandan KGK tarafından 5 yılda bir hizmet içi eğitim yapılması zorunluluğu da bulunmaktadır.

5 yıl geçtiği halde geçiş dönemi eğitimleri henüz tamamlanmıştır.

Bu süre yönetmelik değişiklik taslağı ile 3 yıla indirilmektedir.

KGK nın hizmet içi eğitim konusunda düzenlemelerde bulunması ve bu konuda kurulmuş olan Bağımsız Denetçiler Dernekleri ile işbirliği yapmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.

10- Sorumlu Ortak Denetçi Bulundurma Zorunluluğu:

Geçiş döneminde 31.12.2016 sonuna kadar kurulacak olan ve KAYİK dışında denetim yapacak olan firmalarda Sorumlu Ortak Bulundurma mecburiyeti bulunmamaktadır. Bu firmalar ortaklardan bazılarını sorumlu ortak denetçi diye atamakta olup, diğer ortaklar ise fiili denetim raporu yazarak sorumlu ortak denetçi olabileceklerdir.

KAYİK kapsamındaki firmalar için bu mümkün değildir.

Yukarıda ifade edildiği üzere halen kurulan firma sayısı 235 olup bunun 100 adeti SPK zamanından kalma ve dolayısıyla KAYİK yetkisi bulunan firmalardır. Dolayısıyla ortakları arasında yada denetçileri arasında çok sayıda sorumlu ortak denetçi bulunmaktadır.

Sonuç olarak 2017 başından itibaren şirket kurulması daha da zorlaşacaktır.

Bu durumda halen 16.416  kişiden an itibariyle hiçbir şirkete ortak/denetçi olmayan kalan 14.000 civarında kişi mevcut şirkeler de ancak ücretli elman konumunda iş bulabileceklerdir.

11- KAYİK kapsamındaki denetimler için sorumlu ortak denetçilik konusundaki sınırlamanın geçiş döneminde diğer firmalardakine benzer şekilde kolaylaştırılması gerekmektedir.

12- Bağımsız Denetimde KGK tek başına Yetkili olmasına rağmen diğer kurumlar KGK ya sormadan düzenleme yapmaya devam etmektedirler.

13- Bağımsız Denetçilere BKK kapsamında zorunlu denetime tabi tutulacak olan firmaların dışında iş imkanları sağlanmalıdır.

Malumları olduğu üzere YMM ile ilgili çok sayıda kamu kurum ve kuruluşu iş imkanı sağlamıştır.

14- Ücret İlişkisinden Kaynaklı Bağımsızlık Sorunu

Bir işletmenin finansal tablolarının ve diğer finansal bilgilerinin, finansal raporlama standartlarına uygunluğu ve doğruluğu hususunda, gerekli bağımsız denetim teknikleri uygulanarak denetlenmesi ve değerlendirilerek bir rapora bağlanmasıdır.

“Bağımsız” kelime anlamı olarak hiçbir etki altında kalmadan görevin ifa edilmesi anlamına gelmektedir.   Bağımsız Denetçi, denetlediği işletme yönetimi, iç kontrol sistemiyle ilişki içerisinde olacaktır.

 Görevini ifa eden, Bağımsız Denetim Şirketi ve onu temsil eden Bağımsız Denetçi denetimin sonunda bir denetim raporunu hiçbir etki altında kalmadan tam bağımsız olarak işletme yönetimine ve ilgililere sunacaktır.

Denetlenen işletme, Denetim Şirketi ve onu temsil eden Denetçi açısından bir müşteridir,  yapılan iş karşılığı bir ücret alınacaktır.

Denetleyen ile Denetlenen arasında parasal ilişki;  yapılan işin karşılığı dahi olsa tam Bağımsızlığı etkileyecektir.

Bunun için yapı denetim firmaları ile inşaat müteahhitleri arasındakine benzer bir ücret ilişkisi tesis edilebilecektir.

15- YMM KÖKENLİ FİRMALARCA YAPILAN HAKSIZ REKABET:

YMM kökenli firmalar öteden beri tam tasdik yada danışmanlıklarını yürüttükleri firmaların zorunlu bağımsız denetimlerini başka firmalar yapmasınlar düşüncesinden hareketle neredeyse bağımsız denetimi promosyon olarak yapacak durumlara gelmiştir.

YMM kökenli bağımsız denetim firmalarının zorunlu bağımsız denetim için kestikleri faturalar ile tam tasdik veya danışmanlık için kestikleri faturalar karşılaştırıldığında bu durum kolayca tespit edilebilecektir.

Abdullah ÇAVUŞ

Bağımsız Denetçiler Derneği Başkanı

Bir takım mali belgelerin geçerliliği YMM raporu yada tasdiklerine bağlanmıştır.