Denetim TV - Youtube'da

BDDK VE BAĞIMSIZ DENETİM

3 sene önce
1.127 izlenme
Favorilerime Ekle
Favorilerimden Çıkar
Lütfen bekleyiniz...
Geniş Ekran Dar Ekran

Bankacılık ile ilgili ilk düzenleme 1985 yılında çıkarılan 3182 sayılı kanun ile yapılmıştır. Daha sonra bu kanun 1999 yılında çıkarılan 4389 sayılı Bankalar kanunu ile yürürlükten kaldırılmış yani mülga olmuştur. Daha sonra 2005 yılında yeni bankacılık kanunu olan 5411 sayılı kanun çıkarılmış olup an itibariyle bu kanun yürürlükte bulunmaktadır.

Yazımızda kısaca mülga kanunlar hakkında bilgi verilecek olan en son meri mevzuat olan 5411 sayılı kanun ile Bağımsız denetim alanında yapılan düzenlemeler ise detay olarak sunulmaya çalışılacaktır.

1985 yılında çıkarılan ve daha sonra çeşitli değişikliklere uğrayan 3182 sayılı Bankalar Kanunu uyarınca, bankaların denetimi ve gözetimi Merkez Bankası, Hazine Müsteşarlığı ve Türkiye Bankalar Birliği arasında dağıtılmıştır.

18 Haziran 1999 tarihinde kabul 4389 sayılı Bankalar Kanunu ile bankacılık sisteminin denetim ve gözetimi  tek çatı altında toplanarak özerk bir kurum olarak kurulan BDDK tarafından yürütülmeye başlanmıştır.

4389 sayılı kanunun kapsamı 1. Maddesinde düzenlenmiş olup aynen aşağıdaki gibidir.

Amaç ve kapsam

“MADDE 1. – 1. Bu Kanunun amacı, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak, malî piyasalarda güven ve istikrarı ve ekonomik kalkınmanın gereklerini de dikkate alarak kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere bankaların kuruluş, yönetim, çalışma, devir, birleşme, tasfiye ve denetlenmelerine ilişkin esasları düzenlemektir.

  1. Türkiye’de kurulmuş ve kurulacak bankalar ile yurtdışında kurulmuş ve kurulacak bankaların Türkiye’deki şubeleri bu Kanun hükümlerine tâbidir. Özel kanunlarla kurulmuş olan bankalar hakkında da kanunlarında yer alan hükümler dışında bu Kanun hükümleri tatbik olunur. Bu Kanunda açıklık olmayan hallerde genel hükümler uygulanır.”

4389 sayılı kanunun 3 ve 4. Maddelerinde BDDK’nın kuruluş ve görevlerine ilişkin hükümler düzenlenmiştir.

4389 sayılı kanunun 3/1. Maddesi hükmü aynen aşağıdaki gibidir.

“Bu Kanun ve ilgili diğer mevzuatın, Kanunda gösterilen yetkiler çerçevesinde düzenlemeler de yapmak suretiyle uygulanmasını sağlamak, uygulamayı denetlemek ve sonuçlandırmak, tasarrufların güvence altına alınmasını temin etmek ve Kanunla verilen diğer görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak üzere kamu tüzel kişiliğini haiz, idarî ve malî özerkliğe sahip “Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu” kurulmuştur. Kurum, tasarruf sahiplerinin haklarını ve bankaların düzenli ve emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye sokabilecek ve ekonomide önemli zararlar doğurabilecek her türlü işlem ve uygulamaları önlemek, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere gerekli karar ve tedbirleri almak ve uygulamakla yükümlü ve yetkilidir. Kurumun merkezi Ankara’dadır. Kurum gerekli gördüğü yerlerde teşkilat kurabilir.”

Yeni oluşturulan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankacılık hususunda gerekli düzenleme ve denetleme konularında görevlendirilmiş ve bu konuda büyük oranda bağımsız çalışma ve karar verme yetkisine sahip olmuştur.

“Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu” Kanunda gösterilen yetkiler çerçevesinde düzenlemeler de yapmak suretiyle uygulanmasını sağlamak, uygulamayı denetlemek ve sonuçlandırmak, tasarrufların güvence altına alınmasını temin etmek ve Kanunla verilen diğer görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak üzere kurulmuştur.

Kurum tasarruf sahiplerinin haklarını ve bankaların düzenli ve emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye sokabilecek ve ekonomide önemli zararlar doğurabilecek her türlü işlem ve uygulamaları önlemek, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere gerekli karar ve tedbirleri almak ve uygulamakla yükümlü ve yetkili kılınmıştır.

Kurul; bankaların bağımsız denetimi, değerleme, derecelendirme ve destek hizmeti faaliyetlerini gerçekleştirecek olan kuruluşların yetkilendirilmesi, verilen bu yetkilerin geçici veya sürekli olarak kaldırılmasına yetkili kılınmıştır.

Son olarak 2005 yılında 5411 sayılı yeni Bankacılık Kanunu çıkarılmış ve bu kanun ile 4389 sayılı kanunda yürürlükten kaldırılmış ve Mülga hale gelmiştir.

Yürürlükte olan 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu ile Bağımsız denetim, değerleme ve derecelendirme kuruluşlarının yetkilendirme izni, uygulamasına ilişkin usûl ve esaslar ilgili meslek birliklerinin görüşü alınarak düzenlenmesi görevi BDDK’ya verilmiştir.

Kurul tarafından yetkilendirilecek bağımsız denetim firmalarının çalışmalarına ilişkin esaslar, TÜRMOB, TMSF ve Merkez Bankasının görüşü alınarak düzenlenmiştir.

5411 Sayılı Bankacılık Kanununu 33. Maddesi Bağımsız Denetim Kuruluşları başlığını taşımaktadır.

Madde metni aynen aşağıdaki gibidir.

 

 

Bağımsız denetim kuruluşları

“Madde 33 — (Değişik birinci fıkra: 6/12/2012-6362/145 md.) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarından, 15 inci madde kapsamında istenilecek ilave şartlar Merkez Bankası ve kuruluş birliklerinin görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir ve bu şartları haiz bağımsız denetim kuruluşlarına ilişkin liste kamuoyuna açıklanır. Kurul, listede yer alan bağımsız denetim kuruluşlarının bu Kanun kapsamındaki bağımsız denetim faaliyetlerine ilişkin yapacağı kalite kontrol ve denetim çalışmaları neticesinde standart ve mevzuata aykırılıkları tespit edilenleri geçici veya sürekli olarak listeden çıkarmaya yetkilidir. Kurul, yapacağı kalite kontrol ve denetim çalışmalarının sonuçlarını Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumuna bildirir. Bağımsız denetim kuruluşları, bu Kanun uyarınca yaptıkları faaliyetler dolayısıyla üçüncü kişilere verdikleri zararlardan sorumludurlar.

Bağımsız denetim kuruluşları denetim esnasında, bankanın varlığını tehlikeye sokabilecek veya yöneticilerin Kanun veya esas sözleşmeyi ihlâl etmiş olduklarını gösteren hususları tespit ederse, durumu derhal Kuruma bildirir. Bu bildirim, meslekî gizlilik prensiplerinin ve anlaşmalarının veya bankacılık sırlarına ilişkin yükümlülüklerin ihlâl edildiği anlamına gelmez.”

Madde metninden anlaşılacağı üzere; Bankalarda denetim yapacak Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarında aranacak koşullar, denetime yetkilendirilmiş firma listelerinin oluşturulması yayımlanması, listelerden çıkarılma, Bağımsız denetim kuruluşlarının sorumlulukları, Bağımsız denetim kuruluşlarınca denetim esnasında, bankanın varlığını tehlikeye sokabilecek veya yöneticilerin Kanun veya esas sözleşmeyi ihlâl etmiş olduklarını gösteren hususların tespiti halinde Kuruma yapılacak bildirimler yer almaktadır.

Bankalarda Bağımsız Denetim faaliyeti yürütülebilmesi için;

1- Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş olması

2- Merkez Bankası ve kuruluş birliklerinin görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenen ilave şartların yerine getirilmesi, gerekmektedir.

5411 Sayılı Bankacılık Kanununun 36. maddesi ile bağımsız denetim kuruluşlarına SORUMLULUK SİGORTASI yaptırma zorunluluğu getirilmiştir.

Madde metni aynen aşağıdaki gibidir.

Madde 36 — (Değişik: 13/2/2011-6111/145 md.)

Bağımsız denetim kuruluşları, verdikleri hizmetlerden doğabilecek zararları karşılamak amacıyla yurt içinde veya yurt dışında kurulu sigorta şirketlerine, Hazine Müsteşarlığı tarafından genel şartları belirlenecek ya da bu şartlara uygunluğu teyit edilecek sorumluluk sigortası yaptırmakla yükümlüdürler. Değerleme, derecelendirme ve destek hizmeti kuruluşları, hizmet verdikleri bankalarca talep edilmesi ya da Kurulca gerekli görülmesi halinde sorumluluk sigortası yaptırırlar.

5411 sayılı kanunda bağımsız denetim ve bağımsız denetim kuruluşlarına ilişkin ana kanun maddeleri yukarıdaki gibidir.

SONRAKİ KISIM YENİLENECEK

Öte yandan  5411 sayılı kanundan alınan yetkiden hareketle; 1 Kasım 2006 tarih ve 26333 sayılı Resmi Gazete’de “Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik” yayımlanmıştır.

 

Anılan Yönetmelikte;

1) Bağımsız denetim yetkisi almış kuruluşlar ile bankalarda yapılacak bağımsız denetim faaliyetlerini,

2) Bankaların finansal raporlamaları çerçevesinde bağımsız denetimlerini kapsamakta,

Konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunan ana ortaklık niteliğindeki bankaların konsolidasyon kapsamında bulunan ortaklıklarının hesap ve kayıt düzeni, ana ortaklık niteliğindeki bankaca hazırlanan konsolide finansal tabloların denetlenmesi ve görüş oluşturulması amacı ile sınırlı olmak üzere bu Yönetmelik hükümleri kapsamında denetleneceği düzenlenmektedir.

Yönetmelikte Bağımsız Denetçi: (Madde 4)

Yetkili denetim kuruluşu adına bağımsız denetim görevini icra eden ve 3568 sayılı Kanun uyarınca Yeminli Mali Müşavirlik veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ruhsatına sahip sorumlu ortak başdenetçi, başdenetçi, kıdemli denetçi, bağımsız denetçi, bağımsız denetçi yardımcısı ve aynı Kanuna göre yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir yanında staj yapan stajyer bağımsız denetçi yardımcısını, ifade eder şeklinde tanımlanmakta iken,

Kamu Gözetimi Kurumu tarafından 26.12.2012 tarih 28509 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Bağımsız Denetim Yönetmeliği” nde Bağımsız denetçi: Bağımsız denetim yapmak üzere, 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre yeminli mali müşavirlik ya da serbest muhasebeci mali müşavirlik ruhsatını almış meslek mensupları arasından Kurum tarafından yetkilendirilen kişiler olarak tanımlanmıştır.

Bağımsız Denetim Yönetmeliği 6102 sayılı Kanun ve 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde yapılacak bağımsız denetime, bağımsız denetim kuruluşlarının ve bağımsız denetçilerin; yetkilendirilmelerine, sicil kayıtlarının tutulmasına, yükümlülüklerine, sorumluluklarına, bunların Kurum tarafından incelenmesine ve denetlenmesine ve bunlar hakkında uygulanacak idari yaptırımlara ilişkin usul ve esasları kapsamaktadır.

Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce BDDK tarafından yayımlanan “Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik” te birçok maddede 3568 Sayılı Kanuna atıfta bulunulmuştur.

Bağımsız denetim faaliyetinin yürütülmesi

MADDE 6- (1) Bağımsız denetim faaliyetleri, bankanın bağımsız denetim sözleşmesi imzaladığı yetkili denetim kuruluşunun ilgili sorumlu ortak başdenetçisi başkanlığında, aynı yetkili denetim kuruluşunca istihdam edilen 3568 sayılı Kanuna göre denetim yetkisine sahip bağımsız denetçiler tarafından yürütülür.

Bağımsızlık ilkesi ve bağımsızlığı ortadan kaldıran haller

Mesleki ilkeler

MADDE 11- (1) Yetkili denetim kuruluşları, ortakları ve bağımsız denetçileri, 3568 sayılı Kanun ve TÜRMOB tarafından belirlenen ilkeler ile uluslararası denetim standartlarında benimsenen meslek ilkelerine uymakla yükümlüdür. Bu yükümlülük asgari olarak, yetkili denetim kuruluşlarının ve bağımsız denetçilerin faaliyetlerini yürütürken gösterecekleri mesleki özen ve titizlik ile bağımsızlıklarına, doğruluk ve tarafsızlıklarına, gizliliğe, mesleki Şüpheciliğe, mesleki itibarın zedelenmemesine ve mesleki yeterliliğin kazanılmasına ve korunmasına dair tüm sorumlulukları kapsar.

 

 

Bağımsızlık ilkesi ve bağımsızlığı ortadan kaldıran haller

MADDE 12- 5 (5) Yetkili denetim kuruluşları ile ortakları, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, denetçileri, yöneticileri ve bağımsız denetçileri ile bunların üçüncü derece dahil kan ve ikinci derece dahil kayın hısımları ile eşleri ve bu kuruluşlarla hukuki bağlantısı bulunan yurt içinde kurulu diğer kuruluşlar; aynı yetkili denetim kuruluşunun denetlediği bankaya veya bankanın doğrudan ya da dolaylı olarak kontrol ettiği ortaklıklara, bağımsız denetim faaliyetleri ve 3568 sayılı Kanun çerçevesinde finansal tabloların ve vergi beyannamelerinin vergi mevzuatı hükümlerine uygunluğu bakımından incelenmesi, uygunluğunun tasdik edilmesi veya yazılı görüş verilmesi faaliyetleri ile eğitim faaliyetleri hariç, aşağıdaki hizmetleri veremez: ….

Kalite güvencesi sistemi

MADDE 13 – 4.c) İstihdam edilecek bağımsız denetçiler mesleki sorumluluklarını yerine getirebilecek niteliklere ve yeterli mesleki bilgi ve eğitime sahip olmalı, 3568 sayılı Kanuna göre belirlenen sürekli mesleki eğitim de dahil olmak üzere düzenli ve sürekli olarak hizmet içi eğitime tabi tutulmalıdır.

Yetkilendirilecek kuruluşlarda aranan şartlar

MADDE 14- (1) Yetkilendirilecek kuruluşların;

  1. a) Anonim Şirket Şeklinde kurulmuş ve hisse senetlerinin tamamının nama yazılı olması,
  2. b) Ticaret unvanlarında Yeminli Mali Müşavir veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ibarelerinin bulunması,
  3. c) Esas sözleşmelerinin ilgili mevzuata ve 3568 sayılı Kanun ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılan mevzuata aykırı hükümler taşımaması,
  4. d) 3568 sayılı Kanuna göre kurulmuş bulunan ilgili meslek odasına kayıtlı olduğunu belgeleyen oda faaliyet belgesi ve TÜRMOB’dan denetim Şirketi tescil belgesi alınmış olması,

Yetkilendirilecek kuruluşun ortakları ile bağımsız denetçilerinde aranan Şartlar

MADDE 15-(1) Yetkilendirilecek kuruluşun ortakları ile bağımsız denetçilerinin;

  1. a) 3568 sayılı Kanun hükümleri uyarınca denetim yetkisi almış, ilgili meslek odasına kayıtlı serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavir unvanını haiz ya da 3568 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen mütekabiliyet esaslarına ve diğer hükümlere uygun olarak yabancı ülkelerde bağımsız denetim yapma yetkisi sağlayan belge sahibi olmaları,

Yetki başvurusu sırasında gerekli olan bilgi ve belgeler

(MADDE 16)

1) Bu Yönetmelik kapsamında yetkilendirilmek isteyen bağımsız denetim kuruluşları, aşağıdaki bilgi ve belgelerin eklendiği bir yazı ile Kuruma başvururlar:

  1. a) Bağımsız denetim kuruluşunun esas sözleşmesi ve varsa esas sözleşme değişikliklerinin yayımlandığı ticaret sicili gazetelerinin birer örneği,
  2. b) İlgili meslek odasından alınacak faaliyet belgesinin ve TÜRMOB’dan alınmış denetim Şirketi tescil belgesinin bir örneği,

2) 3568 sayılı Kanun hükümleri uyarınca yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanını aldığını ve ilgili meslek odasına kayıtlı olduğunu gösterir belgeler,

Meslek mensuplarının unvanları

MADDE 17- (1) Yetkili denetim kuruluşunda çalışan ve 3568 sayılı Kanuna göre denetim yetkisine haiz bulunan yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanına sahip bağımsız denetçilerin alabilecekleri unvanlar kıdem sırasına göre; sorumlu ortak başdenetçi, başdenetçi, kıdemli bağımsız denetçi, bağımsız denetçi, bağımsız denetçi yardımcısı ve stajyer bağımsız denetçi yardımcısıdır.

(2) Sorumlu ortak başdenetçi, yetkili denetim kuruluşunda pay sahibi olup, başdenetçi unvanını haiz ve denetim çalışmasını yetkili denetim kuruluşu adına kendi kişisel sorumluluğu ile yürüten ve yetkili denetim kuruluşu adına bağımsız denetim raporlarını imzalamaya yetkili kişidir.

(3) Başdenetçi unvanının kazanılması için fiilen en az on yıl, kıdemli bağımsız denetçi unvanının kazanılması için fiilen en az altı yıl, bağımsız denetçi unvanının kazanılması için fiilen en az üç yıl mesleki deneyim Şarttır. Bağımsız denetçi yardımcılığında geçen süre bu hesaplamalarda dikkate alınır. 3568 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen hizmetlerde geçen süre veya stajyer bağımsız denetçi yardımcılığında geçen iki yıllık süre bağımsız denetçi yardımcılığında geçen süre olarak dikkate alınır.

3568 sayılı Kanuna göre mesleki ruhsata sahip olmasına rağmen bilgi, deneyim ve yetenekleri bir üst kıdemin gerektirdiği nitelikte olmayanlar sürelerini doldursalar dahi yetkili denetim kuruluşu tarafından bir üst unvana terfi ettirilemez.

Açık olmayan hallerde uygulanacak esaslar

MADDE 62- Bu Yönetmelikte açıklık olmayan hallerde sırasıyla; 13/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Kanun uyarınca ilgili meslek kuruluşunca belirlenen ilkeler ve standartlar ile uluslararası denetim standartlarında ve Avrupa Birliği düzenlemelerinde benimsenen esaslar uygulanır.

Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Gerçekleştirilecek Banka Bilgi Sistemleri ve Bankacılık Süreçlerinin Denetimi;

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu; 13 Ocak 2010 Tarih, 27461 Sayılı Resmi Gazetede; Bankaların bilgi sistemleri ile bankacılık süreçlerinin, yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenmesi ile ilgili usul ve esasları düzenlemek amacıyla; Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Gerçekleştirilecek Banka Bilgi Sistemleri ve Bankacılık Süreçlerinin Denetimi Hakkında Yönetmelik,

Bu yönetmelik kapsamında hazırlanacak olan denetim raporunun içerik ve şekline ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi amacıyla; Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Gerçekleştirilecek Banka Bilgi Sistemleri ve Bankacılık Süreçlerinin Denetimine İlişkin Rapor Hakkında Tebliğ yayımlamıştır.

Söz konusu Tebliğ ve Yönetmelikte Bankalarda bilgi sistemleri yönetiminde esas alınacak ilkelere ilişkin Kurum tarafından yapılan düzenlemelerdeki hükümler gözetilerek, COBIT’e göre yapılacak Bilgi sistemleri denetime ilişkin, Bilgi Sistemleri ve Bankacılık Süreçleri Denetimi Metodolojilerine yer verilmiştir.

BDDK tarafından 17/02/2010 tarihinde “Bağımsız Denetim Takip Sistemi” hakkında Yayımlanan genelge ile (BSD.2010/1) Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Gerçekleştirilecek Banka Bilgi Sistemleri ve Bankacılık Süreçlerinin Denetimine İlişkin Rapor Hakkında Tebliğde belirtilen “Denetçi, raporunda yer verdiği tüm bulguları usul ve esasları Kurumca belirlenecek şekilde elektronik ortamda Kuruma iletir.” hükmüne istinaden oluşturulan “Bağımsız Denetim Takip Sistemi-BADES” uygulamasına ilişkin esaslar düzenlenmiştir.

Kullanıcı
Olgun OKTAY
Kanalda toplam 1 adet video bulunuyor.
BU VİDEOYU SOSYAL MEDYA HESAPLARINDA PAYLAŞ
Yorum Yap

Bu konuya henüz bir yorum yapılmadı.