MUHASEBE DENETİMİ
Denetim bir işletmenin ekonomik faaliyetlerine ve olaylarına ilişkin açıklanan
bilgilerin önceden belirlenmiş ölçütlere uygunluğunu belirtmek ve raporlamak
amacıyla bu ekonomik faaliyetlere ve olaylara ilişkin bilgilerle ilgili kanıtların tarafsızca toplanması ,değerlenmesi ve sonucunun bilgi kullanıcılarına
kullanıcılarına raporlanmasıdır.

DENETİM TÜRLERİ: konusu ve amacına göre denetim türleri 3 tanedir.

1-Finansal Denetim( Mali tabloların denetimi)
2-Usul Denetimi( Uygunluk Denetimi
3-Performans Denetimi( Faaliyet denetimi)

MALİ TABLOLARIN DENETİMİ:
Denetimin konusu ortaklara veya vergi dairelerine verilen Mali Tablolardır.
Denetim bağımsız denetçiler ve kamu denetçiler ve kamu denetçileri tarafından yapılır.

UYGUNLUK (USUL ) DENETİMİ:
Bir işletmenin mali işlemlerinin ve faaliyetlerinin ; Belirlenmiş yöntemlere,Kurallara,
Mevzuatlara uygun olup olmadığının belirlenmesi amacıyla incelenmesidir.

FAALİYET DENETİMİ: (PERFORMANS DENETİMİ)
bir işletmenin faaliyetlerinin verimliliği ve etkinliğini değerlemek amacıyla bu
faaliyetlerle ilişkili usul ve yöntemlerin uygulanış biçimlerinin incelenmesidir.
Faaliyet sonuçları verimlilik standartlarıyla karşılaştırılır ve işletmenin önceden
belirlenmiş amaç ve hedeflere ulaşıp ulaşmadığı görülür.
Denetim kapsamı,işletmenin tamamı veya bir bölümü,bir şubesi yada üretim,finans,

pazarlama gibi bir bölümü olabilir. denetim sonucunda faaliyetlerde etkinlik ve verimliliğin arttırılmasına ilişkin önerilerde bulunulur. Faaliyet denetimini özel sektörde
İç denetçiler tarafından Kamu Kuruluşlarında kamu denetçileri tarafından yapılır.

STATÜSÜNE GÖRE DENETİM TÜRLERİ
-İç denetim
-Kamu Denetimi
-Bağımsız denetimdir
İÇ DENETİM: İşletmeye hizmet amacıyla ,işetmenin faaliyetlerini incelemek ve
değerlemek için işletme içinde kurulmuş bir değerleme fonksiyonudur.
İç denetim çalışmaları finansal denetimi,uygunluk denetimini ve faaliyet denetimini
kapsar.İç denetim işletme faaliyetlerinin Yönetim Politikalarına , planlara , programlara
Yasalara uygunluğunu ölçerek iç kontrol sisteminin kurulduğu gibi işleyip işlenmediğini
Değerler. .Kaynakların ekonomik kullanılıp kullanılmadığını değerler

KAMU DENETİMİ:
Denetim amaçlarına ,kapsamına ve denetimi yapan birimlere göre sınıflandırılır.
Denetim görevleri yapan kamu denetim kurumları şunlardır
-Devlet Denetleme Kurulu
-Sayıştay
-Başbakanlık Yüksek denetleme kurulu

BAĞIMSIZ DENETİM:
Kendi adına çalışan veya bir denetim şirketinin ortağı olan kişiler tarafından işletmenin
mali, tablolarının genel kabul görmüş muhasebe standartlarına uygunluk derecesini
belirtmek amacıyla yapılan denetim çalışması bağımsız denetim olarak tanımlanmak-
tadır. Bu denetimi 3568 sayılı meslek yasasının 2 md.SMMM ve YMM verilmiştir.

SPK GÖRE BAĞIMSIZ DENETİM:
Ortakların ve yardımcı kuruluşların hesap ve işlemlerinin bağımsız denetleme
kuruluşlarınca denetleme ilke esas ve standartlarına göre incelenmesi ve
mali tablolarının gerçeği yansıtıp yansıtmadığının tespiti ve rapora bağlanmasıdır.

SPK da yer alan bağımsız denetim Türleri:
Sürekli denetim,Bağımsız sınırlı denetim,Özel denetimdir.

SÜREKLİ DENETİM: SPK ‘ ya göre hazırlanması ve kamuya açıklanması zorunlu olan yıllık mali Tabloların tümünün denetimidir. Her yıl yapılması gereken denetimdir.

SPY YA GÖRE BAĞIMSIZ DENETİM:
Kuruluşların altışar aylık aralarla Bilanço ve Gelir Tablolarının denetimidir.

ÖZEL DENETİM: SPK tebliğlerine göre özel denetim yaptırma zorunluluğu bulunan
ortaklık ve yardımcı kuruluşların Kurula başvuruları üzerine verilen menkul kıymetlerin
halka arzı iznine,ortaklık genel kurulları veya yetkili organlarının birleşme ,devir veya
Tasfiye kararlarına dayanarak teşkil edecek mali tablolarının,sermaye piyasası mevzuatı uyarınca bağımsız denetleme kuruluşu tarafından denetlenmesidir.

TASDİKİ ZORUNLU OLAN İŞLEMLER:
Bakanlıkça YMM tasdik raporlarına göre işlem yapılacak konular:İhracat teslimleri
ve ihraç kaydıyla yapılan teslimlerden doğan KDV iade ve mahsup işlemleri,
Yeniden Değerleme işlemleri,değer artış fonlarının sermayeye eklenmesi işlemleri,
Yatırım indirimi istisnası yoluyla vergiden müstesna tutulan işlemler,taşınma
araçlarına ilişkin istisna işlemlerinden doğan KDV iade ve mahsup işlemleri.
suplarına yapılan teslim ve hizmetlere ilişkin KDV iadesi. KDV ‘nda istisna
ve kurum kazancından indirilecek gelirlere ilişkin işlemler.
GENEL KABUL GÖRMÜŞ DENETİM STANDARTLARI
Meslek örgütlerince kabul edilmiş ve denetçilerin her denetimde uymak zorunda
oldukları standartlara genel kabul görmüş denetim standartları denir. Bunlar;
1-Genel Standartlar.
2-Çalışma alanı standartları.
3-Raporlama standartları.
Olmak üzere 3 ‘e ayrılır.

GENEL STANDARTLAR: Denetçinin nitelikleri ve çalışması ile ilgili olan standartlardır.
Bu standartlar denetçinin uzmanlığını ,bağımsızlığının ve mesleki davranışını ölçtüğü
gibi denetçinin çalışma alanına ve raporlamasına etki eder.
Genel Denetim Standartları :
-Mesleki eğitim ve yeterlilik
-Bağımsızlık,
-Mesleğin gerektirdiği dikkatin gösterilmesidir.

MESLEKİ EĞİTİM VE YETERLİLİK STANDARDI:
Denetçinin en az lisans düzeyinde öğrenim görmüş olmasını,mesleki deneyimin
bağımsız denetim yapabilecek Mesleğini sürdürürken sürekli mesleki eğitimden
Geçmesini ifade eder. Denetçi,özellikle muhasebe ,denetim,ve vergi konularındaki
mevzuat izlemeli,mesleki yayınlar okumalı, kurs ve seminerlere katılmalıdır.

BAĞIMSIZLIK STANDARDI:
İşletme yöneticileri ile ilgili bilgi kullanıcıları arasındaki çıkar çatışması denetimin
denetlenen işletme yöneticilerine ve bilgi kullanıcılarına bağlı olmaksızın yerine
getirilmesini zorunlu kılar.Bu sebeple denetçinin temel özelliği bağımsız olmasıdır.
Bağımsızlık denetçinin ,denetim görevini yaparken dürüst ve tarafsız davranmasıdır.
Denetçinin müşterisi ile ekonomik ve iş ilişkisinin olmaması ,şirket ortağı,yönetim
kurulu üyesi veya memuru olmaması gerekir.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZENİN GÖSTERİLMESİ:
Denetim çalışması sırasında ve raporlama aşamasında mesleğin gerektirdiği
dikkat ve özenin gösterilmesini denetim standartlarına eksiksiz bir biçimde uyulmasını,
Bilgi,deneyim ve becerilerin en iyi biçimde kullanılmasını gerektiren bir meslektir.
Bu şartlara uyulmaması durumunda denetçinin ahlaki,mesleki ve hukuki sorumlulukları
Doğar.

ÇALIŞMA ALANI STANDARTLARI
Denetim çalışması sırasında denetçinin uymak zorunda olduğu kurallardır.
Bu Standartlar aşağıdaki gruplara ayrılmıştır.
1-Denetimi planlama ve gözetim standardı.
2-İç kontrol sistemi ve gözetim standardı.
3-Yeterli ve güvenilir kanıt toplama standardı.

DENETİM PLANLAMA VE GÖZETİM STANDARDI:
Müşteri işletme hakkında bilgi edinilmesi, Denetim çalışmalarının bölümlenmesi,
Önemlilik düzeyinin değerlemesi, Denetim riskinin değerlemesi,denetim amaçlarının
Değerlemesi, ,ç kontrol sistemi hakkında bilgi edinme, denetim programlarının tasarımı,
Çalışma süresi ve zamanın planlanması, denetim personeline görevlendirme ve izleme
Planlama çalışması için yazılı bir genel planın yapılması Uluslararası standartlara
Göre zorunludur.

İÇ KONTROL SİSTEMİ HAKKINDA BİLGİ EDİNME STANDARDI:
Denetimi planlamak ve yapılacak testlerin niteliğini,zamanını ve büyüklüğünü belirlemek
için iç kontrol sistemi hakkında bilgilerin edinilmesi gerekmektedir.

YETERLİ VE GÜVENLİ KANIT TOPLAMA STANDARDI:
Denetlenen mali tablolarına ilişkin bir görüşe yeterli düzeyde temel oluşturmak amacıyla
belge incelenmesi,gözlem,soru sorulması ve sorgulama yoluyla yeterli sayıda ve güvenilir
kanıt elde edilmesidir.
Unsurları:
-Denetçi Mali tablolara ilişkin görüşünü etkileyecek kanıtları toplamalıdır.
-Kanıtlar,standartta sayılan belge incelemesi, Gözlem,soru sorma ve doğrulama
teknikleri ile gerekli diğer denetim tekniklerine göre toplanmalıdır.
-Kanıtlar görüşe varmak için yeterli sayıda olmalıdır.
-Toplanan kanıtlar güvenilir olmalıdır.

RAPORLAMA STANDARTLARI:

Denetçinin raporunu hazırlarken ve raporunda görüşünü belirtirken uymak zorunda

olduğu kurallardır.Bunlar:

-Genel kabul muhasebe ilkelerine uygunluk standardı.

-Genel kabul muhasebe ilkelerinin değişmezliği standardı

-Mali tablolardaki açıklamaların yeterliliği standardı.

-Görüş bildirme standardı.

MALİ TABLOLARIN DENETİMİNDE RİSKLER:

Mali tabloların denetiminde ortaya çıkan riskler 2 tanedir.

1-Denetim riski 2-İşletme Riski

DENETİM RİSKİ: Mali tablolarda önemli yanlışlıklar olduğu halde mali tabloların

doğru olarak sunulduğu sonucuna varması ve mali tablolar hakkında olumlu görüş

bildirmesi olasılığıdır.

DENETİM RİSKİNİN UNSURLARU:

Yapısal Risk , Kontrol riski , Bulgu Riskidir.

YAPISAL RİSK:

İç Kontrol sistemini oluşturan politika ve yöntemlerin olmadığı varsayıldığında belli

Yapısal ve çevresel özellikleri nedeniyle hesap kalanlarının önemli yanlışlıklardan

etkilenebilirliğidir.

KONTROL RİSKİ:iç kontrol sistemini oluşturan politika ve

İç kontrol sistemini oluşturan yöntemlerle önlenemeyecek veya bulunamayacak

Hataların olması riskidir.İç kontrol sistemi içinde bulunan sınırlamalar nedeniyle tüm

önemli hataların önlenmesini veya bulunmasını tam sağlayamadığından Kontrol Riski

hiçbir zaman sıfır olmaz.

BULGU RİSKİ:Mali tablolarda bulunan önemli bilgi yanlış

Mali Tablolarda bulunan önemli bilgi yanlışlığını denetçinin denetim yöntemleriyle

bulamaması riskidir. Bu risk Bir hesap kalanının veya işlem türünün tamamının

denetçi tarafından denetlenmediği durumlarda var olan belirsizlikten doğar veya

denetçinin uygun olmayan denetim yöntemlerini seçmesinden uygun bir yöntemi

yanlış uygulamasından yada denetim sonuçlarını yanlış yorumlamasından

kaynaklanan belirsizliklerden doğabilir.

İÇ KONTROL SİSTEMİ:

işletmenin varlıklarının korunmasının,yanlışlıkların ve yolsuzlukların önlenmesiyle

bulunması,Muhasebe bilgilerinin doğruluk ve güvenilirliğinin sağlanması, Muhasebe

bilgilerinin zamanında hazırlanmasının sağlanması, İşletme faaliyetlerinin yönetim

politikalarına uygunluğunun sağlanması yürütülmesini sağlamada yardımcı olan,

işletme yönetimi tarafından kabul edilmiş politikalar ve yöntemlerdir.

İÇ KONTROL SİSTEMİNİN AMAÇLARI:

İç kontrol sisteminin Esas,Genel;ve Özel amaçları vardır.

İÇ KONTROL SİSTEMİNİN ESAS AMAÇLARI:

İşletmenin varlıklarını korumak,Muhasebe bilgilerinin doğruluğunu ve güvenirliliğini

sağlamak,İşletme faaliyetlerinin yönetim politikalarına ,Planlara ve yasalara

uygunluğunu sağlamak,kaynakların ekonomik ve verimli kullanımını sağlamak,

Faaliyetler için belirlenmiş amaçlara ve hedeflere ulaşılmasını sağlamaktır.

İÇ KONTROL SİSTEMİNİN GENEL AMAÇLARI.

İşlemler,yönetimin devrettiği genel ve özel yetkilere uygun olarak ve hesap verme

yükümlülüğünü yerine getirecek şekilde kaydedilmelidir. Varlıklara ve belgelere erişim

getirecek şekilde kaydedilmelidir. Varlıklara ve belgelere erişim yetkili personelle

sınırlandırılmalıdır. Mevcut varlıklar belirli sorumluluk kayıtlarıyla karşılaştırılmalı

ve herhangi bir fark belirlendiğinde farkın özelliğine göre gerekli soruşturma

Yapılmalıdır.

İÇ KONTROL SİSTEMİNİN ÖZEL AMAÇLARI:

İşlemler yönetimin devrettiği genel ve özel yetkilere uygun olarak yürütülmelidir.

Kayıtlar İşletmenin gerçek işlemlerini göstermelidir.Tüm işlemler kaydedilmelidir.

İşlemler tutar bakımından doğru olarak kaydedilmelidir.İşlemler Doğru olarak

sınıflandırılmalıdır. İşlemlerin gerçekleştiği zaman dan önceki ve sonraki döneme

kaydedilmesi,mali tablolar da tutarların yanlış gösterilmesine yol açar.Muhasebe ve

sorumluluk kayıtları, ilgili varlıklarla zaman zaman karşılaştırılır.

DENETİM TEKNİKLERİ:

-Fiziki inceleme ve sayım ,
-Doğrulama,
-Kayıt sistemini

-Geriye doğru izleme,
-Kayıt sistemini ileriye doğru izleme,

-Gözlem,7
-Yeniden hesaplama,
-Belgelerin incelenmesi,

-Göz atma,
-Soruşturma,
-Hesaplama
-Karşılaştırma.

-DOĞRULAMA TEKNİĞİ:
Denetçinin işletme dışındaki kişilerden yazılı cevap istemesidir.

Bu teknik hesap kalanlarının ve işlemlerinin doğruluğunun araştırılmasında kullanılır

-FİZİKİ İNCELEME VE SAYMA

Belgelerde ve işletme kayıtlarında gösterilen fiziki kıymetlerinin gerçekten var olup

olmadığını araştırmak için başvurulan bir tekniktir. Bu teknik maddi varlıklar ve

resmi belgeler ile sınırlıdır. Sayım işlemi maddi varlıkların bilanço tarihi itibariyle büyük

defter hesaplarının kalanlarına ne derece uyduğunu belirtmek amacıyla kullanılır.

-KAYIT SİSTEMİNİ GERİYE DOĞRU İZLEME:

Kaydedilen işlemlerin doğruluğunun belirlemek için işlemleri kanıtlayan belgelerin

incelenmesi ve kayıtlarla karşılaştırılmasıdır. Bu teknikte büyük defter hesaplarından

yevmiye defteri kayıtlarına ve yevmiye defteri kayıtlarından kaynak belgelere

doğru karşılaştırma yapılır.

-GÖZLEM:
Denetçinin işletme faaliyetlerine tanıklığıdır.Bu teknik işletme faaliyetlerinin kimin

tarafından nasıl ve ne zaman yapıldığının anlaşılmasına yöneliktir

-KAYIT SİSTEMİNİN İLERİYE DOĞRU İZLEME TEKNİĞİ

Denetçi örnekleme yoluyla kaynak belgeler seçer ve bu belgeleri yevmiye defteri,

yardımcı defter ve büyük defter kayıtlarıyla karşılaştırır.Bu teknikte kayıt dışı kalmış

belgelerin olup olmadığı araştırılır.

-GÖZ ATMA TEKNİĞİ:

Belgelerin kayıtların ve tabloların dikkatli bir incelemeye tabi tutulması yerine,daha

fazla araştırmayı gerektirecek olağandışı işlemleri ve hesap kalanlarını belirlemek

amacıyla belgeler ve tablolara göz atmaktır.

-YENİDEN HESAPLAMA TEKNİĞİ:
İşletmenin yapmış olduğu aritmetik hesaplamaların denetçi tarafından doğrulanması

işlemidir.Denetçi aritmetik hataları araştırmak için yapacağı yeniden hesaplamaların

başlıcaları şunlardır. Yevmiye ve büyük defter sayfa toplamlarının alınması

Amortismanların şüpheli alacak karşılıklarının yeniden hesaplanması, Değer düşme

karşılıklarının yeniden hesaplanması Envanter listelerinin aritmetik işlemlerinin

yeniden yapılması Ücret bordrolarının aritmetik işlemlerinin yeniden hesaplanması.

-BELGELERİN İNCELENMESİ TEKNİĞİ:

Belgelerin sahte olup olmadığını araştırır.Denetçi;Belgeler üzerindeki imzaların

geçerliliğini,Sıra numarası izleyip izlemediğini,belgelerin kayıt memuru tarafından belge

üzerine paraf atılıp atılmadığını araştırır.

-SORU SORMA TEKNİĞİ:
Denetimler sırasında yazılı ve sözlü soru sorma teknikleri kullanılır. Sorulara

verilen cevaplar,değer denetim teknikleriyle doğrulanmalıdır.Bu teknik hem kontrol

testlerinde hem de maddi doğruluk testi uygulanır.

-ÇALIŞMA KAĞITLARI

Bağımsız denetçinin izlediği denetim tekniklerini,uyguladığı testleri, elde ettiği bilgileri

ve incelemelerine bağlı olarak ulaştığı sonuçları kaydettiği kanıtlardır.

çalışma kağıtları denetim programları ,analizleri ,notları doğrulama isteği mektuplarının

ve cevaplarını denetçi tarafından elde edilen veya hazırlanmış işletme belgelerinin

suretlerini ve cetvelleri de kapsamaktadır.

-SÜREKLİ DOSYA:

Dönemler itibariyle işletmenin gelişimini izlemeye yardımcı olmak,Dönemler itibariyle

Değişiklik göstermeyen kalemle ilgili çalışma kağıtlarının her denetiminde yeniden

hazırlanmasına engel olmak. Diğer amaçlarla kullanılabilecek özel ayrıntılı bilgileri saklamaktır

OLUMLU GÖRÜŞ BİLDİRME:

Görüşün olumlu bildirilmesinde standart denetim raporu kullanılır:

Standart Denetim Raporu: Mali tabloların İşletmenin mali durumunu faaliyet

sonuçlarını ve nakit akımını genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak

doğru yansıttığını belirtir.Bu aynı zamanda mali tabloların dipnotlarında ve eklerinde

yeterli açıklamaların yapıldığını belirtir.

ŞARTLI GÖRÜŞ BİLDİRME:

Şartlı görüş bildiren denetim raporu,mali tablolardaki bir hesabı ayrıntılı açıklayarak

denetçinin olumlu görüşünden bu hesabı ayırır.mali tabloların bazı istisnaların saklı

tutulması şartıyla bir bütün olarak doğru sunulduğunu ifade eden görüşe,

şartlı görüş denir.

OLUMSUZ GÖRÜŞ BİLDİRME:

Denetçi Mali Tabloların bir bütün olarak genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine

uygun olarak işletmenin mali durumunu ve faaliyet sonuçlarının doğru olarak

göstermediği kanısına varırsa görüşünü olumsuz olarak bildirir.