DEPREMDE ZAYİ OLAN MALLARIN KDV’Sİ NE OLACAK?

ABDULLAH ÇAVUŞ (22.02.2023)

Ülkemiz açısından asrın felaketi olarak adlandırılan 10 ilimizi kapsayan deprem felaketi binlerce can kaybına mal oldu, onlarca yaralımız oldu.

Keza yarattığı yıkım etkisi ile evlerimiz ve işyerleri yerle bir olmuş olup ekonomimiz açısından da büyük yıkım oluşmuştur.

Depremde binlerce işyeri içindeki mallarıyla birlikte kullanılamaz hale gelmiş ve yıkılmış binalarda kalan ürünler hurda konumuna düşmüş durumdadır.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununda bazı istisnalar dışında ZAYİ OLAN MALLARIN KDV lerinin indirim konusu yapılamayacağı, daha önce ilgili dönemlerde yapılmış olan indirimlerinin ise reddedileceğine dair düzenlemeler bulunmaktadır.

3065 sayılı KDV Kanunun İndirilemeyecek KDV Başlıklı 30. Maddsinin (c) fıkrası aynen aşağıdaki gibidir.

c) Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep ilân ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait katma değer vergisi, (Ek parantez içi hüküm: 29/3/2018-7104/9 md.) (Şu kadar ki Vergi Usul Kanununun 315 inci maddesine göre Maliye Bakanlığınca belirlenen faydalı ömürlerini tamamladıktan sonra zayi olan veya istisna kapsamında teslim edilen amortismana tabi iktisadi kıymetlere ilişkin yüklenilen katma değer vergisi ile faydalı ömrünü tamamlamadan zayi olan veya istisna kapsamında teslim edilen amortismana tabi iktisadi kıymetlere ilişkin yüklenilen katma değer vergisinin kullanılan süreye isabet eden kısmı indirilebilir.)

Konu ile yayınlanan 1 seri numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nde DEPREM VE SEL FELAKETİ dışındaki zayi olma durumuna ilişkin olarak aşağıdaki ifadler yer almaktadır.

-Zayi olan mallar için satış ve dolayısıyla yaratılan bir katma değer olmayacağından, bu mallara ilişkin alış vesikalarında gösterilen verginin indirilmesinin, zayi olan mallar üzerindeki vergi yükünü tamamen ortadan kaldıracağı;

-Bu nedenle, Kanunun 30/c maddesi uyarınca, zayi olan malların alış vesikalarında gösterilen verginin mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisinden indirilemeyeceği belirtilmiştir.

Madde metninden görüleceği üzere; DEPREM VE SEL FELAKETLERİ ile YANGIN dolayısıyla zayi olan malların KDV si belirli şartları taşıması halinde indirim konusu yapılabilecektir.

Kanun metninde sadece deprem ve sel felaketinin kapsam dışında tutulması yerine daha genişletici anlamda “doğal afetler” ibaresinin kullanılması daha isabetli olurdu. Fırtına, kasırga, çığ düşmesi, toprak kayması gibi doğal afetlerin kapsam dışı tutulmasının anlaşılabilir bir yanı yoktur.

Bununla birlikte; DEPREM VE SEL FELAKETİ nin oluşması yetmemekte Hazine ve Maliye Bakanlığının buradan hareketle ilgili bölgelerde mücbir sebep ilan etmesi de gerekmektedir.

DEPREM konusundaki bir önceki yazımızda MÜCBİR SEBEP İLANI ve sonuçlarına ilişkin olup, yazımızda da belirttiğimiz üzere bakanlık deprem yaşanan 10 ilin yanında depremden etkilenen Elazığ ilimizi de içine alarak 11 ilimiz için Mücbir Sebep İlan etmiştir.

Deprem sonrası; Hazine ve Maliye Bakanlığımızda Kahramanmaraş ilinde meydana gelen deprem felaketine ilişkin olarak, depremden etkilenen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde mükellef kaydı bulunan mükelleflerin mücbir sebep halinde olduğunun kabul edildiğini 8 Şubat 2023 tarihinde internet sitesinden duyurmuştur.

Hukuki bir terim olan mücbir sebep bireylerin ya da tüzel kişilerin kendi çabalarıyla isteseler dahi önüne geçemeyecekleri durumlar tanımlanabilir. Herhangi bir kimse tarafından alınacak önlemlere karşı, önüne geçilmesi olanaksız, borcun yerine getirilmesine engel, borçlunun iradesi dışında beklenmedik olaylar olarak tanımlanmaktadır.

SONUÇ olarak deprem nedeniyle ZAYİ OLAN MALLARIN KDV si Maliye Bakanlığınca DEPREM DOLAYISIYLA MÜCBİR SEBEP ilan edildiği için indirim konusu yapılabilecektir.

Bunun dışındaki sebeplerle zayi olan malların KDV’lerinin indirim konusu yapılabilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Bu çerçevede, deprem dışında zayi olan mallara ait yüklenilen ve daha önce indirim konusu yapılan KDV’nin, imha tarihini kapsayan vergilendirme dönemine ait 1 No.lu KDV Beyannamesinin “İlave Edilecek KDV” satırına dahil edilmek suretiyle indirim hesaplarından çıkarılması gerekmektedir.